نحوه محاسبه قدرالسهم در بیمه نامه های به چه صورت است؟

[ف. حسین نژاد (روابط عمومی شاب)]

مقدمه:

فرهاد عظیمی در مقاله نقد و بررسی آیین نامه شماره ۸۰ شورای عالی بیمه مطلبی مرتبط با موضوع این گفتمان بدین شرح آورده است:

«غالباً نظامهای جبران خسارت در محدوده خود متضمن ضوابطی هستند که مانع جبران خسارت مضاعف می شوند» (بادینی، 40:1387). قبل از تصویب این آیین نامه در شرایط عمومی مورد عمل شرکتهای بیمه، ضمانت اجرای بیمه مضاعف به سه شکل مختلف درج می شد:

الف: پرداخت به نسبت جمع تعهدات

برخی از بیمه گر برای بیمه مضاعف از چنین عبارتی استفاده می نمودند: “در صورتی که مسئولیت بیمه گذار همزمان تحت پوشش سایر بیمه گران باشد، هر یک از آنها به تناسب تعهدات مربوط خود به کل تعهدات تحت پوشش، مسئول جبران آن می باشند. چنانچه بیمه گر کل خسارت را پرداخت نموده باشد می تواند برای بازیافت سهم سایر بیمه گران به آنها مراجعه نماید.”

ب: مازاد تعهد سایر بیمه گران

برخی از بیمه گران نیز تعهد خود را بدون توجه به زمان صدور بیمه نامه ها منحصر به مازاد تعهدات سایر بیمه گران می دانستند و در صورتی که میزان تعهدات بیمه گر اول پاسخگوی کل خسارت می بود خود را از پرداخت خسارت معاف می دانستند.

پ: مازاد تعهد بیمه گر اول

گروه سوم تنها بیمه گری را متعهد می دانستند که زمان صدور بیمه نامه توسط وی مقدم بر سایر بیمه نامه ها باشد.

اما نوآوری شورا در این زمینه در ماده 19 از شرایط عمومی بدین سان نمود پیدا کرده است: “در صورتی که مسئوليت بيمه‌گذار همزمان تحت پوشش ساير بيمه‌گران باشد بيمه‌گر موظف است بر مبناي اين بيمه‌نامه تعهدات خود را ايفا نمايد و سپس مي‌تواند براي بازيافت سهم ساير بيمه‌گران به آنها مراجعه نمايد.” نقطه قوت این نوآوری این است با یکسان سازی ضمانت اجرای بیمه مضاعف از اعمال سلیقه بیمه گران پیشگیری می کند. اما از این زاویه قابل انتقاد است که نه تنها روش بسیار ساده و متعارف (حتی در سطح بین الملل) که همانا پرداخت به تناسب تعهدات مربوط خود به کل تعهدات می باشد را رها کرده، بلکه از بین سایر روشها، غیر معقول و غیر معمول ترین رویه را برگزیده است. این رویکرد جدید شورا به نوعی تغییر نابجای یک قاعده جا افتاده بیمه ای ست و تصور کنید در شرایطی که تمامی بیمه نامه ها در گیر در یک موضوع، چنین شرایطی را پیش بینی نموده باشند به چه نتیجه ای خواهد انجامید.

• این پاسخ 1 سال، 8 ماه پیش توسط  ف. حسین نژاد (روابط عمومی شاب) ویرایش شد.

[فرهاد عظیمی]

با درود

این بحث یعنی نحوه محاسبه سهم هر بیمه گر در بیمه مضاعف در بیمه های مسئولیت یکی از پیچیده ترین سوالات حوزه بیمه های مسئولیت هست.

به نظر من از آنجا که در بیمه های اموال سرمایه تحت پوشش نزد هر بیمه گر سهم او را مشخص می کند در بیمه های مسئولیت هم میزان تعهد هر بیمه گر سهم او را مشخص خواهد کرد.

برای مثال فرض کنید کارگری به خاطر حادثه ناشی از کار فوت کرده و پنجاه درصد تقصیر بر عهده پیمانکار و پنجاه درصد تقصیر بر عهده کارفرما گذاشته شده است. در ساده ترین حالت فرض می کنیم دو بیمه نامه نزد بیمه گر الف و ب به شکل دقیقا همسان و با تعهدات و کلوزهای یکسان درگیر این خسارت باشند. در این حالت نیمی از خسارت سهم بیمه گر الف و نیمی دیگر سهم بیمه گر ب خواهد بود. البته می دانیم که بیمه گذار و زیاندیده به سراغ هر کدام از دو بیمه گر آمد او موظف به پرداخت کل خسارت می باشد و برای بازیافت سهم بیمه گر دیگر به وی می تواند مراجعه کند.

این مثال خیلی ساده بود بیایید مثال ها کمی پیچیده تر کنیم. مثلا فرض کنید بیمه نامه اول دارای پوشش مسئولیت عوامل اجرائی (پیمانکار) هست ولی بیمه نامه دوم چنین پوششی ندارد. حالا باید چه کرد؟