-
شرحی بر خطر، حادثه، خسارت و دسته بندی حوادث طبیعی زیان بار فاجعه آمیز
خطر، حادثه و خسارت (Peril, Hazard, Risk, Event and Loss)
شاید عبارت «بیم و امید» مناسب ترین و ساده‌ترين مترادف برای واژه «خطر» (Risk) باشد. چرا که خطر به مفهوم نا اطمینانی از سرانجام يک پيش آمد است. ممکن است کاری را به « اميد » نتيجه مطلوبی پی بگیریم ولی «بيم» آن هم داريم که ثمره نیکو نداشته باشد. امّا برای کارورزان بیمه موضوع به اين سادگیها نيست. اين واژه با مفاهيم مختلفی به‌کار برده میشود؛ :
· خطر به‌عنوان منشا پيش‌آمد: میگوييم خطر آتشسوزی و منظور خطر خسارت ناشی از آتشسوزی است.
· خطر به‌عنوان احتمال وقوع: میگوييم خطروقوع سرقت، اگر خودرو مجهز به قفل مرکزی و يا تجهيزات ضد سرقت نباشد ، احتمال دارد دزدیده شود، که در اين مورد درجاتی هم قائل هستيم مثلاً احتمال زياد يا احتمال ضعيف.
· خطر به‌عنوان موضوع بيمه: شنیده ایم که کارشناسان بیمه ای به موضوع بازدید از يک کارگاه، ساختمان و امثالهم با هدف ارزيابی بيمهای را؛ «بازديد از خطر» می گویند؛ یعنی قرار است از شيئی يا شخصی يا موردی که احتمال دارد در معرض خطر واقع و بیمه شود بازدید کنند، و يقيناً منطور اين نيست که قرار است زلزله يا طوفان يا بيماری را تماشا کنيم.
· خطر به‌عنوان پذیرش جبران خسارت: اصطلاح « پذیرش (قبول) خطر» میان اهل فن بیمه موقعی به کار برده می شود که بيمه‌گر بيمهنامهای را صادر و جبران خسارتی را متعهد میشود.
· خطر کردن: که از لحاظ دستور زبان فعل است و منظور به استقبال خطر رفتن است مثل سرمايهگذاری کردن در کاری.
حتی واژه خطر و حادثه در ماده 4 قانون بيمه ايران مصوب 1316 گاه مترادف
هم و گاه با دو مفهوم متفاوت تفسیر می شود : « موضوع بيمه ممكن است مال
باشد اعم از عين يا منفعت يا هر حقّ مالي يا هر نوع مسئوليت حقوقي مشروط بر
اين كه بيمه‌گذار نسبت به بقاي آنچه بيمه مي‌دهد ذي‌نفع باشد و همچنين ممكن
است بيمه براي حادثه يا خطري باشد كه از وقوع آن بيمه‌گذار متضرر ميگردد.»جالب است که دو واژه ديگر در زبان انگليسی یعنی Peril و Hazard وجود دارد که حتی در زبان انگلیسی هم مترادف و به جای «Risk» استفاده میشود ؛ که در واقع مفهوم مختلفی دارند. Peril پيش‌آمدی است که می تواند موجب خسارت شود و Hazard عاملی است که در ايجاد خسارت مؤثر است. مثال آن سيل، زلزله، توفان که «منشاء خطر» (Peril) محسوب می شوند. حال اگر ساختمانی در مسير سيل يا روی گسل احداث شود، آن ساختمان «عامل ايجاد خسارت» (Hazard) است.
تعاريف مختلفی از Risk وجود دارد و از ديدگاه بيمهای میتوان آن را به احتمال وقوع حادثه‌ای که میتواند موجب زيان جانی يا مالی شود با اين سه ويژگی تعريف نمود:
اول، وجود عنصر عدم‌اطمينان يا ترديد در مورد پیامدهای آتی آن؛
دوم، ممکن است احتمال وقوع آن درجات مختلفی داشته باشد؛ و
سوم، منشأ و عوامل مختلفی موجب بروز آن میشوند.
اما «خسارت» (Loss) را در کار بیمه گری می توان بار یا یک زیان مالی به حساب آورد که در نتیجه تحقق «خطری» (Risk) به وجود می آید.
حوادث طبیعی زیان بارِ فاجعه آمیز از نوع اول و دوم. Primary Peril and Secondary Peril
این دو اصطلاح از موضوعی که در ارزیابی، پذیرشِ موضوع بیمه و محاسبات حق بیمه مطرح است یعنی دو عامل
1- تواتر (Frequency) و
2- شدت (Severity)
نشأت گرفته شده است و برای سهولت کار عدد ترتیبی اول و دوم را به آن ها تخصیص داده اند.
در بیمه، اصطلاح « حادثه طبیعی زیان بارِ فاجعه آمیز از نوع اول» (Primary Peril) را برای حوادث طبیعی زیان بارِ فاجعه آمیزی مانند گردبادهای استوایی، زمین لرزه و یا یخبدان که در مقیاس بسیار گسترده ای به وقوع می پیوندند به کار می برند که تواتر آن ها کم (کمتر اتفاق می افتند) اما شدت آنها در مقیاس بسیار زیاد است.
اما اصطلاح« حادثه طبیعی زیان بارِ فاجعه آمیز از نوع دوم» (Secondary Peril) برای حوادث طبیعی زیان باری به کار برده می شوند که البته فاجعه بار هم هستند امّا تواتر آن حوادث زیاد و شدت آن ها کم تا متوسط است و به عبارت بهتر خسارت های این گونه حوادث به نسبت کم ولی انباشت آن ها ناگهان تبدیل به دریایی می شوند.
گاه، « حادثه طبیعی زیان بارِ فاجعه آمیز از نوع اول» (Primary Peril) « حادثه طبیعی زیان بارِ فاجعه آمیز از نوع دوم» حوادث را نیز به وجود آورند. به عنوان مثال بارندگی شدید در پی وقوع گردبادهای استوایی یا آتش سوزی در پی وقوع زمین لرزه. ناگفته نماند که « حادثه طبیعی زیان بارِ فاجعه آمیز از نوع دوم » ممکن است به صورت مستقل نیز واقع شوند مانند خشکسالی، رانش زمین، بارش سنگین برف، تگرگ، سیلاب یا آتش سوزی در جنگل ها و مراتع.
-
4 پاسخ ها
-
جواب جناب آقای سلطانی @AliSoltani در لینکدین در پاسخ به انعکاس مطلب آقای الفتی @Olfati توسط آقای عظیمی @farhadazimi
البته قبل از مطالعه این پاسخ باید سوال مطرح شده ایشان هم مطالعه شود.
فرهاد جان ممنونم، البته با احترام به نظر آقای الفتی عزیز که نزدیک هم هست به نظرات دوستان، فکر میکنم عبارت «حوادث طبیعی زیان بارِ فاجعه آمیز از نوع اول» از نظر مفهوم دقیقا معادل است ولی از نظر معادل بلندتر از دو کلمه
primary perils
است. -
در مورد مطلبی که آقای سلطانی @AliSoltani فرمودند باید به نکته ای توجه داشت که در برگردان از زبان دیگر، مخاطب چه کسی است مثلاً در مورد دو اصطلاحی که مطرح شده، مخاطب حرفه ای به ويژه در بیمه اتکایی منظور را متوجه میشود ولی ممکن است برای مخاطب عام نا مانوس باشد. رویه ایجاد اصطلاح در صنعت بیمه لندن بسیار رواج داشت . مثلا یادتان باشد در باربری شرایط FPA (بدون خسارت خاص)و WA (با خسارت خاص) داشتیم. علی رغم سالها استفاده به این نتیجه رسیدند که بی معنی است و بالاخره به عناوین C ,B,A کردند.
-
البته تلاش کردم شرحی بدهم که سایرین که می خواهند در مورد معادل نظری بدهند بدانند بابت چیست و از ترجمه تحت الفظی پرهیز شود.
از جناب سلطانی هم تشکر می کنم که زحمت این مطالب را می کشند.
-
جناب الفتی استفاده کردم از نظرات ارزشمند شما. ممنون
-
Log in to reply.