سلام خدمت اعضای محترم شاب
سال نوی همگی مبارک
در واقع موضوع اصلی این گفتمان تمایز بین کارگر و پیمانکار است. صاحب نظران حقوق کار بحثهای مفصلی در این زمینه داشتهاند. مهمترین نظریات رو در کتاب آقای دکتر عراقی و کتاب آقای دکتر احمد رفیعی میشه دید.
جمعبندی نظرات این دو استاد اینه که؛ برای اینکه یک فرد رو کارگر یک شخص دونست باید دو نوع تبعیت وجود داشته باشه
- یکی تبعیت دستوری
- و دیگری تبعیت مزدی
تبعیت دستوری یعنی اینکه رابطه اون فرد که داره کار میکنه با اون شخص که این فرد برای اون داره کار میکنه، طوری باشه که ازش دستور بگیره. یا بهتره بگم اون شخص به این فرد دستور بدهد یا اختیار دستور دادن داشته باشد.
تبعیت مزدی هم این است که اون شخص دستور دهنده در ازای کاری که اون فرد انجام میده به اون دستمزد بدهد.
رابطه بین کارفرما با پیمانکار شاید واجد تبعیت مزدی باشد اما دارای تبعیت دستوری نیست. به عبارت دیگه کارفرما بالای سر پیمانکار نمیایستد و به او دستور نمیدهد چون پیمانکار کار خودش را بلد است.
از دیگر نشانههای پیمانکار بودن یک فرد آن است که معمولاً عدهای زیر دست او کار میکنند در حالی که کارگر این ویژگی را ندارد و خودش زیردست است.
یکی دیگر از نشانههای پیمانکار بودن ابزار کار است. پیمانکار خودش ابزار کار دارد و با خودش به محل کار میآورد اما کارگر با ابزار مافوقش کار میکند. این مافوق میتواند یک پیمانکار باشد یا کارفرمای مستقیم کارگر.
این دو مورد آخر که گفتم لزوماً همیشه دلیل بر پیمانکار یا کارگر بودن نیست همانطور که گفتم فقط یک نشانه است.
برخی معتقدند نوع قراردادی که بین کارفرما و آن فرد برای پرداخت دستمزد بسته میشود میتواند مشخص کند که او کارگر است یا پیمانکار. مثلاً اگر دستمزد او را متری بدهد پس او پیمانکار است. اما این نظریه رد شده است به عبارت دیگر شیوه پرداخت مثلاً حقوق روزانه لزوما نشانه کارگر بودن فرد نیست.
نکته دیگری که باید به پاسخم اضافه کنم این است که ما دو نوع پیمانکار داریم پیمانکار کل که معمولاً کلمه «کل» را برای آن به کار نمیبرند و به صورت عموم به آن پیمانکار میگویند. و دیگری پیمانکار جز است. پیمانکار جز را مراجع قضایی در حکم کارگر میدانند و آن کارگر ماهری است که معمولاً ابزار هم دارد، اما زیردست ندارد و خودش میآید و کاری را انجام میدهد و میرود. مانند چاهکنی که شما دعوت میکنید میآید یک چاه میکند و میرود.
همانطور که گفتم در هنگام دعاوی ناشی از کار، مراجع قضایی به این نوع از پیمانکاران به چشم کارگر نگاه میکنند.
حال با این توضیحات موردی که در این گفتمان مطرح شده است از نظر من کارگر است. در بدترین حالت پیمانکار جز است که باز هم باید با رویهای که در مراجع قضایی وجود دارد او را کارگر دانست.