آیین نامه شماره 101
شناسایی و طبقه بندی مطالبات موسسات بیمه و نحوه محاسبه ذخایر آنها

آیین نامه شماره 101
شناسایی و طبقه بندی مطالبات موسسات بیمه و نحوه محاسبه ذخایر آنها

شورای عالی بیمه در جلسه مورخ 06/11/1399، در اجرای ماده ۱۷ قانون تأسیس بیمه مرکزی ایران و بیمه گری آیین نامه «شناسایی و طبقه بندی مطالبات موسسات بیمه و نحوه محاسبه ذخایر آنها» را مشتمل بر ۸ ماده و ۳ تبصره به شرح ذیل تصویب نمود:

بخش اول: کلیات

ماده ۱- کلمات و اصطلاحات زیر صرف نظر از هر مفهوم دیگری که داشته باشند در این آیین نامه با تعاریف زیر استفاده شده اند:

١- بیمه مرکزی: بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران

۲- مؤسسه بیمه: مؤسسه بیمه دولتی و غیردولتی داخلی در سرزمین اصلی که مجاز به انجام عملیات بیمه در ایران است.

3- مطالبات: شامل مطالبات حق بیمه، سایر مطالبات بیمه ای و مطالبات غیر بیمه ای است.

۴- مطالبات حق بیمه: بخشی از داراییهای مؤسسه بیمه که ناشی از عملیات بیمه ای آن و معرف طلب بابت حق بیمه از بیمه گذاران، نمایندگان بیمه، کارگزاران رسمی بیمه و سایر بیمه گران است.

۴-۱- مطالبات حق بیمه جاری: بخشی از مطالبات بیمه ای که بیمه نامه های مربوط به آنها منقضی نشده است.

۴-۲- مطالبات حق بیمه سررسید گذشته: بخشی از مطالبات بیمه ای که بیمه نامه های مربوط به آنها منقضی شده است و بر اساس مدت سپری شده از انقضای بیمه نامه به صورت زیر طبقه بندی می شوند:

مطالبات طبقه اول: بیش از شش ماه و حداکثر یکسال از انقضای بیمه نامه های مربوط آنها گذشته باشد.

مطالبات طبقه دوم: بیش از یکسال و حداکثر دو سال از انقضای بیمه نامه های مربوط آنها گذشته باشد.

مطالبات طبقه سوم: بیش از دو سال از انقضای بیمه نامه های مربوط آنها گذشته باشد.

۵- سایر مطالبات بیمه ای: بخشی از دارایی های مؤسسا، بیمه، که ناشی از عملیات بیمه ای آن می باشا، و معرف طلب موسسه بیمه از سایر بیمه گران بابت خسارت و کارمزد است و بر اساس مدت سپری شده از انقضای موعد پرداخت به صورت زیر طبقه بندی می شوند:

مطالبات طبقه اول: بیش از شش ماه و حداکثر یکسال از موعد پرداخت آنها گذشته باشد.

مطالبات طبقه دوم: بیش از یکسال و حداکثر دو سال از از موعد پرداخت آنها گذشته باشد.

مطالبات طبقه سوم: بیش از دو سال از موعد پرداخت آنها گذشته باشد.

۶- مطالبات غیر بیمه ای: آن بخش از دارایی های مؤسسه بیمه که ناشی از سایر فعالیت های آن می باشد و معرف طلب بابت سود دریافتنی، اسناد دریافتنی و… است که بر اساس مدت سپری شده از موعد پرداخت سررسید آن به صورت زیر طبقه بندی می شوند:

مطالبات طبقه اول: از موعد پرداخت (سررسید) آن حداکثر یکسال گذشته باشد.

مطالبات طبقه دوم: بیش از یکسال و حداکثر دو سال از موعد پرداخت (سررسید) آن گذشته باشد.

مطالبات طبقه سوم: بیش از دو سال و حداکثر سه سال از موعد پرداخت سررسید آن گذشته باشد.

مطالبات طبقه چهارم: بیش از سه سال از موعد پرداخت (سر رسید) آن، گذشته باشد. شاب؛ شبکه اجتماعی بانک و بورس و بیمه

۷- تجزیه سنی مطالبات: تفکیک مطالبات در پایان هر دوره مالی است که وفق ضوابط این آیین نامه انجام می شود.

۸- ذخیره مطالبات: درصدی از مطالبات طبقه بندی شده است که بر اساس این آیین نامه محاسبه و در صورتهای مالی موسسه بیمه درج می شود.

بخش دوم: شناسایی و ذخیره گیری مطالبات

ماده ۲- موسسه بیمه موظف است به منظور جبران زیان ناشی از عدم وصول مطالبات، ذخیره مطالبات را به شرح زیر تعیین و در دفاتر و حسابهای خود اعمال نماید:

تبصره – موسسه بیمه می تواند ذخیره مطالبات بیمه ای خود از دستگاههای اجرایی موضوع ماده ۵ قانون مدیریت خدمات کشوری که از بودجه دولتی استفاده می کنند را صفر درصد و ذخیره مطالبات بیمه ای از سایر دستگاههای اجرایی موضوع ماده مذکور را حداکثر ۵۰ درصد کمتر از میزان مقرر در این ماده در دفاتر و حسابها اعمال نماید.

ماده 3- چنانچه طبق نظر حسابرس، مطالبه در هر طبقه ای لاوصول باشد، موسسه بیمه موظف است ۱۰۰ درصد

آن را به عنوان ذخیره مطالبات در دفاتر وحسابهای خود اعمال نماید.

ماده ۴- مؤسسه بیمه موظف است تجزیه سنی مطالبات خود را جداگانه در یادداشت های پیوست صورتهای مالی پایان دوره به شرح جدول زیر افشا نماید:

ماده ۵- موسسه بیمه موظف است ضمن شناسایی ذخیره مطالبات موضوع این آیین نامه، ارقام مربوط را در صورتهای مالی خود افشا و کلیه مستندات و اطلاعات مربوط را از طریق سامانه سنهاب به بیمه مرکزی ارسال نماید.

ماده ۶- موسسه بیمه موظف است اطلاعات بیمه گذاران بدهکار خود اعم از اینکه بیمه نامه های مربوط به آنها منقضی شده یا نشده باشد را به ترتیبی که بیمه مرکزی مشخص می کند در سامانه بدهکاران بزرگ صنعت بیمه ثبت نماید. موسسات بیمه موظفند در انعقاد قرارداد بیمه با بیمه گذاران خود، بر مبنای این اطلاعات اقدام نمایند. تبصره – در صورت عدم پرداخت حق بیمه توسط بیمه گذار، بیمه گر مکلف است در چارچوب شرایط عمومی بیمه نامه مربوط و قراردارد فیمابین، نسبت به صدور اخطار فسخ و در صورت لزوم فسخ قرارداد اقدام نماید.

بخش سوم: سایر موارد

ماده ۷- مسئولیت صحت اطلاعات موضوع این آیین نامه و حسن اجرای آن بر عهده مدیر عامل و هیئت مدیره موسسه بیمه است. در صورت عدم رعایت مفاد این آیین نامه، بیمه مرکزی می تواند حسب مورد یکی از اقدامات زیر را انجام دهد:

الف- تذکر کتبی به هیئت مدیره یا مدیرعامل و یا مسئول امور مالی یا کنترلی مربوط

ب- منع پرداخت پاداش به هیئت مدیره و مدیران موسسه بیمه و سود تقسیمی تا میزان ذخیره مطالبات.

ج- محدود نمودن عملیات صدور بیمه

د- محدود نمودن صدور بیمه نامه با حق بیمه قسطی با رعایت مقررات مربوط

ه – منع فعالیت موسسه بیمه در برخی از رشته های بیمه

و- سلب صلاحیت حرفه ای هیات مدیره یا مدیرعامل و یا مسئول امور مالی یا کنترلی مربوط

ماده ۸- موسسه بیمه موظف است مطالبات ناشی از عملیات بیمه ای و سایر فعالیت های موسسه بیمه که از ابتدای سال مالی ۱۳۹۶ ایجاد شده است، را با رعایت مقررات این آیین نامه در حسابهای خود اعمال نماید. تبصره – در خصوص مطالبات ناشی از عملیات بیمه ای و سایر فعالیت های موسسه بیمه که قبل از سال ۱۳۹۹ ایجاد شده است، موسسه بیمه موظف است ذخیره مطالبات را وفق این آیین نامه محاسبه و حداکثر ظرف چهار سال در حساب های خود اعمال نماید مشروط بر اینکه در هر سال حداقل ۲۵ درصد ذخیره مقرر در حسابهای موسسه بیمه اعمال شود.