کم فروشی در بیمه و تبعات آن برای این صنعت

نويسنده: محمد تقي آرام فر

محل نشر: ماهنامه خبري-تحليلي ديده بان

تاريخ نشر: تير ماه 1396

کم فروشی معانی گسترده ای دارد . کم گذاشتن، فریب دادن ، تقلب در وزن جنس هنگام فروختن ، کم کردن پیمانه و وزن پیمانه ناقص یا پیمانه‌ای که کاملاً پر نشده ، کمتر از آن چیزی که از فرد گرفته شده و … .

در آیاتی از قرآن کریم به موضوع کم فروشی اشاره شده و برای درس عبرت جهانیان خداوند متعال عاقبت قومی را که چنین اعمال ناشایستی مرتکب می شدند و هیچ پندی نمی گرفتند را به وضوح بیان فرموده است.  در قرآن مجید که کتاب آسمانی و کلام الهی است به طور صریح و مکرر به کم فروشی اشاره شده و به شدت تقبیح گردیده است و بالاتر از آن قرآن کریم کم فروشی را موجب ویران شدن شهر و نابود شدن قوم آن معرفی کرده است. بزرگان دین نیز آن را جایی که خدا مستقیم اعلان جنگ کرده است ، نام نهاده اند.

اما در صنعت بیمه کم فروشی به شکل تقلب در وزن و جنس ، کم کردن پیمانه و وزن ، پیمانه ناقص و … معنی ندارد. زیرا نه پیمانه ای برای مشخص نمودن کمیت آن وجود دارد و نه تقلبی در وزن صورت می پذیرد . در این صنعت کم فروشی از انواع دیگری برخوردار است که برخی موارد به شرح زیر می باشد.

عدم آگاه سازی و اطلاع رسانی:

بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران و شرکت های فعال در این رشته می بایست اقشار جامعه را از وجود طرح های بیمه ای مطلع نموده و شرایط هریک را به آنها اطلاع رسانی نمایند . البته این اطلاع رسانی می بایست به صورت واضح بوده و از طریق مبادی مختلف در اختیار اقشار جامعه قرار بگیرد . به هر ترتیب در بحث عدم ارائه آگاهی به جامعه در خصوص بیمه ، کم فروشی این صنعت نمایان می گردد.

برآورد حق بيمه:

دریافت حق بیمه همیشه یکی از موارد قابل بحث در صنعت بیمه بوده و جا دارد بیشتر از این نیز بر روی آن تفکر گردد . شرکت های بیمه در برخی موارد برای بعضی بیمه نامه ها تخفیف ارائه ننموده و باعث می گردند بیمه گذاران حق بیمه بیشتری پرداخت نمایند . از طرفی گاهی اوقات این نرخ شکنی ها باعث می گردند حق بیمه متعارف کسب نشده و این امر در نهایت در برخی موارد باعث عدم پرداخت به موقع و صحیح خسارات به وقوع پیوسته می شود . کلیه این موارد در نهایت به امر کم فروشی در بیمه منجر می گردد.

فروختن پوشش های اضافه:

علیرغم تدوین شرایط خصوصی و پوشش های اضافه از سوی شورای عالی بیمه و سندیکای بیمه گران، کماکان برخی از شرکت های بیمه اقدام به فروش پوشش هایی می‌نمایند که در قالب کلی بیمه نامه گنجانده شده است . این نیز مصداقی از کم فروشی در این صنعت است ، زیرا اطلاعات صحیح به جامعه و خریداران بیمه ارائه نگردیده است.

همراهي بيمه گذاران:

شخصی که می خواهد بیمه خریداری کند می بایست با مراجعه به شرکت های بیمه اقدام به این امر نماید. شرکت های بیمه نیز می بایست با توجه به شرایطی که مراجعه کنندگان دارد مراتب را بررسی نموده و مطابق درخواست های آنها اقدام به فروش بیمه‌نامه نمایند . البته می بایست در صورت نقصان در  درخواست ارائه شده مراتب را بیمه بیمه‌گذار اعلام نموده تا در صورت موافقت ایشان ، شرایط جدید به بیمه نامه وی اضافه گردد . در صورتی که این اقدام صورت نپذیرد بیمه گر کم فروشی نموده است.

همراهي آسيب ديدگان:

شرکت های بیمه می بایست مراتب خسارت صورت پذیرفته را بررسی نموده و از ابتدا تا انتهای دریافت خسارت خود را در کنار ایشان ملاحطه نماید . در غیر این صورت کم فروشی به وجود آمده است.

بررسي دقيق خسارات:

کارشناسان بیمه گر می بایست خسارات را به صورت دقیق محاسبه نمایند تا حقی از طرفین حادثه و حتی بیمه گران تضییع نگردد . زیرا در صورت کمتر حساب نمودن میزان خسارت ، بیمه گر در فعالیت خود با پدیده کم فروشی مواجه می گردد.

اعمال کسورات:

در برخی از بیمه نامه ها با توجه به شرایط خصوصی حاکم بر آنها کسوراتی اعمال می‌گردد. دلیل این امر عدم رعایت شرایط بیمه نامه از سوی طرفین حادثه است . این کسورات چنانچه در شرایط بیمه نامه لحاظ گردد ، بیمه گر به عمل خود به درستی اقدام نموده است . اما در صورت عدم اطلاع طرفین حادثه و کسر این کسورات ، بیمه گر اقدام به کم فروشی نموده است.

در پایان ضمن اعلام این مطلب که موارد دیگری را نیز می توان در این مقال گنجاند اضافه می گردد، صنعت بیمه جزو صنایعی می باشد که چنانچه از زیر ساخت ها و نیرو های مجربی بهره‌مند نگردد ، امکان وقوع کم فروشی در آن بسیار مفروض است و این مطلب در نهایت منجر به سلب اعتماد جامعه از بیمه گران و صنعت بیمه گردیده و این صنعت را رو به زوال خواهد کشانید.