آيين نامه شماره ۵۸
چگونگي لحاظ‌كردن ذخاير فني در حساب‌هاي مؤسسات بيمه
آيين نامه شماره ۵۸
چگونگي لحاظ‌كردن ذخاير فني در حساب‌هاي مؤسسات بيمه
شوراي‌عالي بيمه در راستاي اجراي ماده ۶۱ قانون تأسيس بيمه مركزي ايران و بيمه‌گري و با هدف ايجاد شفافيت براي حقوق بيمه‌گذاران و صاحبان سهام مؤسسات بيمه، چگونگي لحاظ‌كردن ذخاير فني در حساب‌هاي مؤسسات بيمه را با توجه به اصول زير در جلسه مورخ ۲۵/۱۰/۱۳۸۷ تصويب كرد:
۱.ايجاد هماهنگي در اجراي استانداردهاي حسابداري از جمله استاندارد شماره ۲۸، براي در نظر‌‌گرفتن ذخاير فني مؤسسات بيمه و فراهم شدن امكان مقايسه عملكرد مالي اين مؤسسات با التزام به كاربرد رويه يكسان حسابداري.
۲.شفافيت ترازنامه و حساب سود و زيان در صورت‌هاي مالي مؤسسات بيمه‌اي به منظور افشاي وضعيت مالي واقعي سهامداران و ذي‌نفعان.
۳.حفظ حقوق بيمه‌گذاران و بيمه‌شدگان با ايجاد پشتوانه مناسب براي توانمند سازي مؤسسات بيمه در مواجهه با حوادث طبيعي و خسارتهاي بزرگ غيرمترقبه.
اين آيين‌نامه مشتمل بر ۱۸ ماده و ۸ تبصره بوده و از تاريخ ابلاغ، لازم الاجراء است و جايگزين آيين‌نامه شماره ۲۲ و مكمل‌هاي آن مي‌شود.
فصل اول: كليات
ماده ۱. مؤسسات بيمه مكلف‌اند براي ايفاي تمامي تعهداتي كه به موجب قراردادهاي بيمه مستقيم و قراردادهاي بيمه اتكايي به عهده گرفته‌اند، ذخاير فني زير را براساس ضوابط اين آيين‌نامه محاسبه نمايند:
الف) بيمه‌هاي زندگي:
۱.ذخيره رياضي؛
۲.ذخيره مشاركت بيمه‌گذاران در منافع؛
۳.ذخاير فني بيمه عمر زماني؛
۴.ذخيره فني تكميلي و خطرات طبيعي.
ب) بيمه‌هاي غيرزندگي:
۱.ذخيره حق‌بيمه (حق‌بيمه عايد نشده)؛
۲. ذخيره ريسك‌هاي منقضي‌نشده؛
۳. ذخيره خسارات معوق؛
۴.ذخيره برگشت حق‌بيمه؛
۵.ذخيره رياضي؛
۶.ذخيره مشاركت بيمه‌گذاران در منافع؛
۷.ذخيره فني تكميلي و خطرات طبيعي.
ماده ۲. ضوابط اين آيين‌نامه، نحوه محاسبه و برآورد ذخاير فني سهم مؤسسات بيمه را پس از كسر سهم بيمه‌گران اتكايي تعيين مي‌نمايد. در احتساب آن بخش از ذخاير فني كه بيمه‌گران اتكايي نيز در آن سهم دارند مؤسسات بيمه موظف‌اند ضمن منعكس كردن ذخاير فني قبل از كسر سهم بيمه‌گر يا بيمه‌گران اتكايي، سهم بيمه‌گران اتكايي را نيز حسب مورد محاسبه و همراه با ذخاير فني ابتداي دوره، به ترتيب مقرر در نمونه ترازنامه و صورت سود و زيان مصوب شوراي‌عالي بيمه در صورت‌هاي مالي خود منعكس نمايند.
ماده ۳. در اين آيين‌نامه منظور از ضريب خسارت نسبت خسارت واقع شده به حق‌بيمه عايد شده است. خسارت واقع شده عبارت است از خسارت پرداختي طي دوره به علاوه ذخيره خسارت معوق در پايان دوره منهاي ذخيره خسارت معوق ابتداي دوره و حق‌بيمه عايد شده عبارت است از حق‌بيمه صادره به علاوه حق‌بيمه عايد نشده ابتداي دوره منهاي حق‌بيمه عايد نشده پايان دوره.
فصل دوم: ذخاير فني بيمه‌هاي زندگي
ماده ۴. ذخيره رياضي بيمه‌هاي زندگي عبارت است از تفاوت بين ارزش فعلي تعهدات بيمه‌گر (اعم از سرمايه و مستمري) و ارزش فعلي تعهدات بيمه‌گذاران كه با رعايت مباني فني مورد استفاده در محاسبه حق‌بيمه و نسبت به سهم نگهداري مؤسسه بيمه محاسبه مي‌شود.
ماده ۵. ذخيره مشاركت بيمه‌گذاران در منافع بيمه‌هاي زندگي عبارت است از درصدي از منافع حاصل از معاملات بيمه‌هاي زندگي و سرمايه‌گذاري ذخاير فني آن كه به موجب شرايط قراردادهاي بيمه‌هاي زندگي بايد بين بيمه‌گذاران بيمه‌هاي زندگي تقسيم شود. سهم بيمه‌گذاران در منافع، اعم از اين كه در پايان هر سال مالي يا سال‌هاي بعد قابل تقسيم باشد، بايد در اين ذخيره منظور شود.
ماده ۶. ذخاير فني بيمه‌هاي عمر زماني براساس مباني تعيين شده براي بيمه‌هاي غيرزندگي (به غير از بيمه‌هاي باربري)
-موضوع فصل سوم اين آيين‌نامه- محاسبه و در حساب‌ها منظور خواهد شد.
ماده ۷. ذخيره فني تكميلي و خطرات طبيعي بيمه‌هاي زندگي كه بابت تضمين تعهدات مؤسسات بيمه در مقابل خسارات ناشي از حوادث فاجعه‌آميز منظور مي‌شود از جمع اقلام زير حاصل مي‌شود:
الف) ۳ درصد حق‌بيمه صادره بيمه‌هاي زندگي پس از كسر حق‌بيمه اتكايي واگذاري.
ب) ذخاير فني تكميلي و خطرات طبيعي كه از سال قبل منتقل شده است.
تبصره۱. ميزان ذخيره موضوع اين ماده نبايد از ۲۰ درصد ميانگين حق‌بيمه نگهداري بيمه‌هاي زندگي سه سال گذشته مؤسسه تجاوز نمايد.
تبصره۲- در صورتي كه بر اثر وقوع حوادث طبيعي و فاجعه‌آميز، ضريب خسارت در بيمه‌هاي زندگي از ۸۵ درصد تجاوز نمايد، مؤسسه بيمه مجاز است مازاد خسارات ايجاد شده ناشي از وقوع حوادث مذكور را از محل ذخاير فني تكميلي و خطرات طبيعي جبران نمايد. استفاده از اين ذخيره در ساير موارد منوط به پيشنهاد مؤسسه بيمه و تصويب شوراي‌عالي بيمه خواهد بود.
فصل سوم: ذخاير فني بيمه‌هاي غيرزندگي
ماده ۸. ذخيره حق‌بيمه (حق‌بيمه عايد نشده) در بيمه‌هاي غيرزندگي عبارت است از حق‌بيمه‌هاي مربوط به فاصله زماني بين تاريخ ترازنامه تا انقضاي مدت قراردادهاي بيمه كه به ترتيب زير محاسبه مي‌شود:
الف) براي كليه رشته‌هاي بيمه به جز بيمه باربري به روش فصلي (يك هشتم) و بر مبناي حق‌بيمه صادره پس از كسر ۱۵ درصد آن به عنوان هزينه تحصيل و همچنين كسر حق‌بيمه اتكايي واگذاري مربوطه.
ب) براي رشته بيمه باربري ذخيره حق‌بيمه عبارت است از ذخيره محاسبه شده به روش بند الف به علاوه يك هشتم ذخيره مذكور.
تبصره ۱. چنانچه دوره بيمه‌نامه بيش از يك سال باشد، حق‌بيمه مازاد بر يك سال، به طور كامل به عنوان حق‌بيمه سال‌هاي آتي محسوب مي‌شود. حق‌بيمه سال‌هاي آتي بايد به تفكيك مشخص و در سال مربوطه به عنوان حق‌بيمه صادره شناسايي شود.
تبصره ۲- در بيمه‌هاي مهندسي، اگر مدت اعتبار بيمه‌نامه بيش از يك سال باشد، براي احتساب حق‌بيمه سال‌هاي آتي از روش مجموع ارقام سنوات استفاده خواهد شد.
ماده ۹. ذخيره ريسك‌هاي منقضي‌نشده براي جبران كسري ذخيره حق‌بيمه عايد نشده در رشته‌هايي كه ضريب خسارت آنها بيش از ۸۵ درصد باشد مطابق فرمول زير محاسبه مي‌شود:
(۸۵%- ضريب خسارت رشته) × حق‌بيمه عايد نشده پايان دوره= ذخيره ريسك‌هاي منقضي نشده ۸۵%
ماده ۱۰. ذخيره خسارات معوق بيمه‌هاي غيرزندگي عبارت است از جمع اقلام ذيل:
الف) خسارات اعلام شده در دست رسيدگي به علاوه برآورد مخارج تسويه خسارت پس از كسر سهم بيمه‌گر اتكايي.
ب) خساراتي كه تا قبل از پايان دوره مالي ايجاد شده و هنوز به بيمه‌گر اعلام نشده به علاوه برآورد مخارج تسويه خسارت پس از كسر سهم بيمه‌گر اتكايي.
تبصره ۱. در رشته بيمه شخص‌ثالث چنانچه به تشخيص و تأييد هيئت مديره مؤسسه امكان محاسبه ذخيره خسارات اعلام شده در دست رسيدگي براي مورد به مورد پرونده‌ها وجود نداشته باشد، حاصل‌ضرب متوسط هزينه خسارت بدني هر پرونده (نفر) طي سال مالي در تعداد پرونده‌هاي در دست رسيدگي به عنوان ذخيره موضوع بند الف شناسايي خواهد شد.
تبصره ۲. حداكثر خسارات برآورد‌شده بند «ب» نمي‌تواند بيش از ۳ درصد بند «الف» باشد، مازاد بر آن منوط به تأييد بيمه مركزي ايران مي‌باشد.
ماده ۱۱. ذخيره برگشت حق‌بيمه در بيمه‌هاي غيرزندگي عبارت است از ۵۰ درصد نسبت حق‌بيمه‌هاي برگشتي به كل حق‌بيمه صادره در سه سال مالي قبل ضربدر حق‌بيمه صادره سال مالي جاري پس از كسر حق‌بيمه اتكايي واگذاري.
ماده ۱۲. ذخيره رياضي در بيمه‌هاي غيرزندگي براي پرداخت مستمري‌هايي كه قطعي شده عبارت است از ارزش فعلي تعهدات بيمه‌گر پس از كسر سهم بيمه‌گر اتكايي.
ماده ۱۳. ذخيره مشاركت بيمه‌گذاران در منافع بيمه‌هاي غيرزندگي عبارت است از درصدي از منافع حاصل از هر يك از قراردادهاي بيمه كه به موجب شرايط قرارداد به بيمه‌گذاران قابل پرداخت باشد.
ماده ۱۴. ذخيره فني تكميلي و خطرات طبيعي بيمه‌هاي غيرزندگي كه بابت تضمين تعهدات مؤسسات بيمه در مقابل خسارات ناشي از حوادث فاجعه‌آميز منظور مي‌شود، از جمع اقلام زير حاصل مي‌شود:
الف) ۳ درصد حق‌بيمه صادره بيمه‌هاي غيرزندگي پس از كسر سهم حق‌بيمه اتكايي واگذاري.
ب) ذخاير فني تكميلي و خطرات طبيعي كه از سال قبل منتقل شده است.
تبصره۱. ميزان ذخيره موضوع اين ماده نبايد از ۲۰ درصد ميانگين حق‌بيمه نگهداري بيمه‌هاي غيرزندگي سه سال گذشته مؤسسه تجاوز نمايد.
تبصره۲. در صورتي كه بر اثر وقوع حوادث طبيعي و فاجعه‌آميز، ضريب خسارت در هر يك از رشته‌هاي بيمه غيرزندگي از ۸۵ درصد تجاوز نمايد، مؤسسه بيمه مجاز است مازاد خسارات ايجاد شده ناشي از وقوع حوادث مذكور را از محل ذخاير فني تكميلي و خطرات طبيعي جبران نمايد. استفاده از اين ذخيره در ساير موارد منوط به پيشنهاد مؤسسه بيمه و تصويب شوراي‌عالي بيمه خواهد بود.
فصل چهارم: ذخاير فني بيمه‌هاي اتكايي قبولي
ماده ۱۵. ذخاير فني معاملات بيمه اتكايي قبولي با رعايت قواعد مقرر در مواد قبلي اين آيين‌نامه و به موجب شرايط قراردادها و توافق‌هاي اتكايي محاسبه مي‌شود.
فصل پنجم: ساير مقررات
ماده ۱۶. مؤسسات بيمه در اولين سال اجراي اين آيين‌نامه مي‌توانند افزايش ذخاير فني ناشي از اعمال مقررات اين آيين‌نامه در مقايسه با مقررات آيين‌نامه قبلي را از محل ذخاير فني تكميلي و خطرات طبيعي تأمين نمايند.
ماده ۱۷. در اجراي اين آيين‌نامه، مانده ذخاير فني خطرات طبيعي در ابتداي دوره به تناسب حق‌بيمه سه سال گذشته در بيمه‌هاي زندگي و غيرزندگي تسهيم مي‌شود.
ماده ۱۸. مؤسسات بيمه‌اي كه در خارج از كشور فعاليت دارند، در محاسبه ذخاير فني مربوط به عمليات خود در خارج از كشور، تابع مقررات محل فعاليت خواهند بود. در صورتي كه در كشور خارجي محل فعاليت مؤسسه بيمه ايراني مقرراتي در اين باره وجود نداشته باشد، مؤسسه بيمه مربوط، تابع مقررات اين آيين‌نامه خواهد بود .
آیین‌نامه شماره ۱/ ۵۸
مكمل آيين‌نامه ذخاير فني مؤسسات بيمه
شوراي عالي بيمه در راستاي اجراي ماده ۶۱ قانون تاسيس بيمه مركزي جمهوري اسلامي ايران و بيمه‌گري در جلسه مورخ ۱/۱۰/۱۳۸۹، آيين‌نامه شماره ۵۸ با عنوان «ذخاير فني مؤسسات بيمه» را به شرح زير اصلاح و به عنوان آيين‌نامه شماره ۱/۵۸ تصويب نمود:
– يك تبصره به عنوان تبصره (۳) به ذيل ماده هشت آيين نامه شماره (۵۸) با عنوان “ذخاير فني مؤسسات بيمه” اضافه مي‌شود.
” تبصره ۳ – هزينه تحصيل موضوع بند الف اين ماده براي عمليات قبولي اتكايي مؤسسات بيمه مستقيم (مشروط به تفكيك عمليات بيمه اتكايي و بيمه مستقيم در حساب‌هاي آن مؤسسات) و مؤسسات بيمه اتكايي معادل ۲۰درصد مي‌باشد.”٢٥/٠١/١٣٨٨
آیین‌نامه شماره ۲/ ۵۸
(مكمل آيين‌نامه ذخاير فني موسسات بيمه)
شوراي‌عالي بيمه در اجرای ماده ۶۱ قانون تأسیس بیمه مرکزی ایران و بیمه‌گري، در جلسه‌هاي مورخ ۲۶/۰۲/۱۳۹۱ و ۲۴/۰۲/۱۳۹۲ آیین‌نامه شماره ۵۸ “ذخایر فنی مؤسسات بیمه” را به شرح زیر اصلاح و به عنوان آیین‌نامه شماره ۲/ ۵۸ تصویب نمود:
۱- تبصره‌اي به شرح زير به ماده ۳ اضافه شود:
تبصره- در محاسبه حق بيمه عايد شده رشته‌هاي بيمه شخص ثالث، مازاد و حوادث راننده، عوارض قانوني قابل پرداخت موسسات بيمه به خزانه و همچنين سهم صندوق تامين خسارتهاي بدني از حق بيمه صادره كسر مي‌گردد.
۲- تبصره‌اي تحت عنوان تبصره ۴ به ماده ۸ اضافه مي‌گردد:
تبصره ۴- ذخيره حق بيمه عايد نشده رشته‌هاي بيمه شخص ثالث، مازاد و حوادث راننده، پس از كسر مبالغ قانوني قابل پرداخت به حساب خزانه و صندوق تامين خسارتهاي بدني از حق بيمه صادره محاسبه خواهد شد.
۳- در بخش پاياني تبصره ۱ ماده ۱۰ پس از عبارت “تعداد پرونده‌هاي در دست رسيدگي” عبارت “با اعمال درصد افزايش اعلام شده نرخ ديه براي دوره بعد” اضافه مي‌گردد.
۴- تبصره ۲ ماده ۱۰ به شرح زير اصلاح مي‌گردد:
تبصره ۲- خسارات موضوع بند ب با در نظر گرفتن سوابق خسارتي سه سال مالي ماقبل و با تاييد هيات مديره موسسه حداقل ۳ درصد و حداكثر ۱۰ درصد بند الف خواهد بود. احتساب مبالغ مازاد بر ۱۰ درصد منوط به تاييد بيمه مركزي جمهوري اسلامي ايران مي‌باشد.
دیدگاه‌ها