[فرهاد عظیمی]

کاربرد اصل جانشینی :

انتقال حق از بيمه‌شده (زيان‌ديده) به بيمه‌گر برای مراجعه به مسئول خسارت، از اصول مسلم در بيمه‌هاي اموال به شمار مي‌رود. اما این اصل در بیمه های اشخاص و مسئولیت قابل اعمال نمی باشد.

الف: بیمه های مسئولیت

در بیمه های مسئولیت با توجه به اينكه، اين مقصر حادثه است كه مسئوليت خود را تحت پوشش بيمه قرار مي دهد، بنابراین استفاده بيمه گر از اصل جانشيني و مراجعه به وي جهت بازيافت خسارت پرداختي، بيمه مسئوليت را به قراردادي بيهوده تبديل خواهد نمود و علت اين امر را مي توان يگانگي مقصر و بيمه گذار دانست. بنابر اين اصل جانشيني در بيمه مسئولیت قابل اعمال نمی باشد.

البته این موضوع استثنائاتی دارد و آن برای مواردی از مسئولیت است که مبتنی بر نظریه مطلق خطر یا تضمین حق باشد که مسئولیت در وهله اول بر عهده شخص الف است ولی وی حق دارد در وهله دوم به مقصر مراجعه نماید. در واقع استثنا برای مواقعی است که آنکه مسئول شناخته شده اگرچه مسئول هست ولی مقصر نیست.

ب: بیمه های اشخاص

بیمه گر در بیمه های عمر و حوادث اشخاص ( فوت و از کارافتادگی دایم ) حق ندارد در هنگام تصفیه گری و انجام تعهدش رسید یا مفاصا حسابی از بیمه شده یا استفاده کنند درخواست و دریافت کند تا بر پایه ی آن جانشین یا قائم مقام بیمه شده یا استفاده کننده شود و به مسئول حادثه مراجعه کند. بنابراین قاعده جانشینی در مورد بیمه های عمر و حوادث اشخاص ( فوت و از کار افتادگی دائم ) قابل اجرا و اعمال نیست. توجیه آن این است که بیمه گر بیمه های اشخاص متعهد است که مبلغ مقطوع مورد تعهد خود را در مقابل حق بیمه ی مقرر و متناسب دریافتی بپردازد .(محمود صالحی، جانعلی،1390 ، 17)