[محمدسعید الفتی]

بخش دوم: بررسی لغوی عنوان 

دوست گرامیم جناب آقای عظیمی شرح مبسوطی از بیمه های «حادثه محور» و «ادعا محور» ارائه داده اند که جای قدردانی داردو به همکاران پیشنهاد می کنم حتماً برای آشنایی با این دو نوع بیمه نامه از دوره ایشان بهره مند شوند.

در کنار مطالب ارزشمندی که مطرح فرمودند، در ادامه نوشتار اول نکاتی را به شرح زیر اضافه کنم.

عنوان دقیق بیمه نامه های رایج در زبان انگلیسی Claims Occurrence Basis Policy و Claims Made Basis Policy است. همانطور که گفته شد وجه مشترک دو عنوان مصطلح، واژه Claims است. باید به این نکته توجه داشت که در یک علم، فن یا هنر گاه مجموعه واژه هایی برای سهولت بیان به کاربرده می شود که ممکن است افراد خارج از آن علم، فن یا هنر به معنای تحت الفظی آن توجه کنند و محتوی دقیق و مشخص آن را درنیابند. دو عنوان مصطلح در فن بیمه هم از این قاعده مستثنی نیست. توضیح مفهومیClaims Occurrence Basis Policy عبارت است از بیمه نامه ای که رسیدگی به مطالبه خسارت آن مبتنی بر وقوع حادثه در بازه زمانی «مدت قرارداد» است. در مورد Claims Made Basis Policy منظور بیمه نامه ای است که ممکن است حادثة آن در «مدت قرارداد» بیمه واقع نشده باشد؛ ولی بیمه گر پذیرفته باشد که اگر خسارت مربوط به آن حادثه در مدت اعتبار قرارداد بیمه صادره مطالبه شود، مشمول بیمه و قابل رسیدگی است. شاید این توضیحات مطول و بیرون از حوصله کاربران روزمره آن یعنی اهالی صنعت بیمه باشد، بنابراین به صورت مختصر عناوینی به آن اختصاص داده اند و به اصطلاحاتی بدل شده است.

در زبان فارسی هم برخی همکاران بیمه ای اصطلاحات «حادثه محور» و «ادعا محور» را پیشنهاد داده اند و به کار برده می شود. در فرهنگ عمید واژه «محور» با کاربرد جدید آن را، یکی به معنی « راهی که دو مکان را به هم وصل می کند یا راه ارتباطی» و دیگری « چیزی که امور بر مبنای آن جریان یابد. اساس ، مبنا » معنا شده است. در نتیجه می توانیم بگوییم منظور از بیمه نامة « حادثه محور » بیمه نامه ای است که مبنا و اساس آن حادثه است و حادثه ای که در «مدت قرارداد» بیمه واقع شده است. از دیگر سوی بیمه نامة « ادعا محور» بیمه نامه ای است که مطالبة خسارت آن در « مدت قرارداد» بیمه خواسته شده است. در حقوق «ادعا» به معنی دعوایی که مطرح می شود و « مطالبه » دیون یا تعهدات مالی است که هنوز وصول نشده است.

در بخش اول نوشتار (1) توضیح دادیم که بیمه های مسؤولیت از نوع بیمه های خسارتی است، بنابراین بیمه گر به شرطی متعهد به جبران خسارت است که حادثه ای رخ داده و منجر به زیان مالی شده باشد. به عبارت دیگر اگر حادثه ای بروز نکرده باشد، زیان مالی هم پدید نمی آید و بیمه گر هم متعهد جبران خسارتی نخواهد بود. پس شرط اساسی و مبنای تعهد بیمه گر وقوع حادثه ای است که زیان مالی به بار آورده باشد. در این دو نوع بیمة مسؤولیت هم به یقین باید حادثه ای منجر به زیان مالی باید رخ داده باشد، امّا در خصوص این دو نوع بیمه نامة مسؤولیت، ظرافت بحث در این است که آیا حادثه: «قبل» ، «در مدت اعتبار قرارداد بیمه» یا بعد از «انقضای مدت قرارداد بیمه» واقع شده است؟ این بحث از آن جهت اهمیت دارد که می دانیم که – به ويژه در بیمه های خسارتی- بیمه برای مدت معینی است و وقوع حادثه قبل یا بعد از مدت معین بیمه، موجب تعهد بیمه گر نمی شود. پس چگونه است که در بیمه های «ادعا محور» که حادثه در «مدت اعتبار قرارداد بیمه» اتفاق نیافتاده است، خسارت آن قابل جبران است؟

(ادامه دارد)

• این پاسخ 3 سال، 3 ماه پیش توسط  مدیریت شاب ویرایش شد.