• فرهاد عظیمی

    عضو
    14 ژانویه 2021 در 7:22 ب.ظ

    این سوال سالهای گذشته ذهن منم به خودش مشغول کرده بود و از هر کس می پرسیدم یا می گفت این ماده در خصوص بیمه های امواله و ارتباطی به بیمه های مسئولیت نداره و یا می گفت اینجا منظور از تقصیر همان عمد است. ولی با توجه به اینکه می دونستم قانون بیمه ایران از روی قانون بیمه کشورهای پیشرفته مثل فرانسه و بلژیک نوشته شده، نمی تونستم خودمو قانع کنم که این جواب ها درست باشه چون اون ها همون موقع هم بیمه مسئولیت داشتن و همچنان دنبال جواب بودم تا اینکه بعد ها که وارد تحصیل در رشته حقوق شدم، هر از گاهی با مطلبی مواجه می شدم که منو به جواب نزدیک تر می کرد و در نهایت دلیلی پیدا کردم که تونستم خودمو قانع کنم. البته برای اثباتش نمی تونم رفرنس بدم چون به مرور به این جمع بندی رسیدم.

    اول باید بگم که بیشتر قوانین ایران قوانین دو رگه هستند. یه رگشون از فقه اسلامیه و یه رگشون از حقوق دانان که معمولا برگرفته از قوانین کشورهایی با نظام حقوق نوشته مثل فرانسه. یعنی وقتی قوانین ایران رو بررسی می کنی هم باید حواست به فقه باشه و هم باید نیم نگاهی مباحث حقوقی و حتی قوانین کشورهای دیگر مثل فرانسه داشته باشی. تاکیدم بر فرانسه اینه که حقوقدانهای قدیمی ما عمدتا دانش آموخته دانشگاه های فرانسه بودن.

    در فقه اعمال منجر به خسارت به سه دسته تقسیم می شن. فرض کنید در خصوص قتل:

    1. خطای محض: نه نیت کشتن طرف رو داشتی و نه عملت کشنده بود ولی طرف مرد.

    2. شبه عمد: نیت کشتن طرف رو نداشتی ولی عملت کشنده بود و طرف مرد.

    3. عمد: هم نیتت کشتن طرف بود و هم عملت کشنده بود و طرف مرد.

    بر اساس نظر حقوقدان های قدیمی ایرانی این اعمال به سه دسته تقسیم می شدن:

    1. قصور: نه نیت کشتن طرف رو داشتی و نه عملت کشنده بود ولی طرف مرد.

    2. تقصیر: نیت کشتن طرف رو نداشتی ولی عملت کشنده بود و طرف مرد.

    3. عمد: هم نیتت کشتن طرف بود و هم عملت کشنده بود و طرف مرد.

    بر اساس حقوق کشورهای اروپایی این اعمال به سه دسته زیر تقسیم می شوند:

    1. Negligence : معادل همون قصور خودمونه ولی ما تقصیر معناش کردیم کاش قصور ترجمه می شد.

    2. Gross Negligence: تقصیر سنگین. این معادل همون تقصیر خودمونه. بعضی از حقوقدانان اخیر به این می گن خطای نابخشودنی. اگر مسیر رو درست می اومدیم باید به این می گفتیم تقصیر.

    3. عمد: با عمد فقه و حقوق ایران فرقی نداره.

    جالبه بدونین:

    • فقه می گه اگر کسی کسی رو از روی خطای محض بکشه نه تنها قصاص نمی شه بلکه دیه مقتول رو هم قاتل نباید بده بلکه عاقله اون بدهند. (عاقله رو ساده بخام بگم میشه فامیلهای پدری مذکر) ولی اگر از روی شبه عمد باشه باید خودش دیه بده. عمد هم که تکلیفش روشنه

    • حقوقدانهای اروپایی هم بر این عقیده بودن که برای اینکه بیمه مسئولیت باعث نشه که مردم با جون دیگرون بازی کنن و بی احتیاطی زیاد نشه، اگر حادثه ناشی از Negligence بود بیمه می تونه خسارت بده ولی اگر ناشی از Gross Negligence بود، نه.

    • حقوقدانهای ایران هم به تبعیت از حقوقدانهای اروپایی و تحت تاثیر فقه اسلامی معتقد بودند اگر خسارت ناشی از قصور باشه می شه بیمه کرد و ولی اگر ناشی از تقصیر باشه نه.

    البته در قرن اخیر با توجه به گسترش خسارت های ناشی از اعمال دیگران و لزوم وجود مکانیزمی که خسارت ها رو جبران کنه هر سه گروه بالا از مواضع خودشون عقب نشینی کردن. الان دیگه فقها شبه عمد رو، حقوق های ایران تقصیر رو و اروپایی ها Gross Negligence رو قابل بیمه می دونن.

    در نهایت اینکه در زمان تصویب قانون بیمه:

    خطای محض= قصور = Negligence = اعتقاد به قابل بیمه بودن

    شبه عمد= تقصیر = Gross Negligence = اعتقاد بر قابل بیمه نبودن

    عمد= عمد= عمد= بیمه کردنش جرم بود.

    به همین دلیل ماده 14 قانون بیمه ایران نوشته «بیمه گر مسئول خسارات ناشیه از تقصیر بیمه گزار یا نمایندگان او نخواهد بود»